تازه‌های پزشکی هفته: سروصدای ترافیک، فشار خون را افزایش می‌دهد/ کاهش تراکم استخوان و احتمال ابتلا به زوال عقل/ چرا در بهار مدام احساس خستگی می‌کنیم؟/ لزوم غربالگری همه افراد بالای ۳۵ سال برای تشخیص دیابتمطالعه جدیدی ۲۲ مارس در ژورنال JACC: Advances منتشر شد که نشان داد سروصدای جاده با افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا ارتباط دارد. فشار خون بالا یک عامل خطر اصلی برای حمله قلبی و سکته مغزی است.
به‌نوشته نشریه پزشکی Everyday Health؛ مطالعات قبلی ارتباط بین صدای بلند در جاده‌ها و فشارخون بالا را پیدا کرده‌اند، اما از آنجا که آلودگی صوتی اغلب با آلودگی هوا همراه است، تأثیر صدا بر فشار خون، به‌تنهایی نامشخص بود. به گفته نویسندگان این مطالعه از دانشکده بهداشت دانشگاه پکن، حتی در صورت عدم وجود آلودگی هوا، خطر ابتلا به فشار خون بالا ناشی از آلودگی صوتی همچنان باقی می‌ماند.
انجمن اروپایی قلب‌و‌عروق در سال ۲۰۲۱ در مورد پیشگیری از بیماریهای قلبی‌عروقی قبلاً تأکید و اعلام کرده بود که قرارگرفتن در معرض آلودگی محیطی، از جمله سطوح صدای بالاتر از آستانه تحمل، پتانسیل افزایش خطر بیماری قلبی را دارد.
فشار خون بالا به‌عنوان فشار خون سیستولیک بیشتر از ۱۳۰ میلی‌متر جیوه (mmHg) یا فشار خون دیاستولیک بیشتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه تعریف میشود.
برای انجام این مطالعه، محققان بیش از ۲۵۰ هزار نفر از Biobank بریتانیا را بدون فشار خون بالا، تجزیه‌و‌تحلیل کردند.
پس از پیگیری شرکت‌کنندگان به‌مدت ۸ سال، محققان دریافتند که بیش از ۲۱۰ هزار نفر به فشار خون بالا مبتلا شده‌اند. محققان دریافتند افرادی که در نزدیکی سروصدای ترافیک جاده و خیابان زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون هستند. افزایش صدا یا آلودگی صوتی می‌تواند استرس را در بدن افزایش دهد و باعث افزایش فشار خون شود.
هر چیزی که باعث ایجاد استرس در بدن شود، می‌تواند با ایجاد تغییرات فیزیولوژیکی مختلف، مانند فعال‌شدن اعصاب سمپاتیک، افزایش التهاب، یا نوسانات هورمون‌های غده فوق‌کلیوی، بر فشار خون تأثیر بگذارد.
این مطالعه نشان داد افرادی که هم در معرض آلودگی هوا و هم صداهای ترافیکی قرار داشتند، بیشترین خطر ابتلا به فشار خون بالا را داشتند.
بر اساس مطالعه بار بیماری‌ها (GBD) که در سال ۲۰۲۰ در مجله The Lancet منتشر شد، آلودگی هوا باعث ۹ میلیون مرگ در سراسر جهان در سال ۲۰۱۹ شد و تخمین زده میشود که از هر ۵ مرگ‌و‌‌‌‌میر، ۳ مورد به‌دلیل بیماریهای قلبی‌عروقی، از جمله حمله قلبی و سکته مغزی بوده است.
پاییز سال گذشته نیز معاون دفتر مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت با اشاره به شیوع ۳۲ درصدی فشار خون بالا در جمعیت بالای ۱۸ سال ایران، گفته بود: سالمندی جمعیت و آلودگی هوا از عوامل افزایش فشار خون در ایران به شمار می‌‌‌روند.
کاهش تراکم استخوان و احتمال ابتلا به زوال عقل
در یک مطالعه جدید، محققان ارتباط بین تراکم استخوان و زوال عقل را در بیماران مسن بررسی کرده و دریافتند که تراکم استخوان پایین با خطر بالاتر ابتلا به انواع زوال عقل در زندگی مرتبط است.
به‌گزارش Medical News Today؛ بیش از ۵۵ میلیون نفر در جهان به زوال عقل مبتلا هستند. پیش‌بینی میشود تا سال ۲۰۵۰ این رقم به ۱۳۹ میلیون نفر افزایش یابد. بسیاری از مردم تا‌زمانی‌که استخوانی نشکند، نمی‌دانند که به این عارضه مبتلا هستند. از‌دست‌دادن استخوان گاهی اوقات یک بیماری خاموش نامیده میشود زیرا معمولاً علائمی ندارد.
برای انجام این مطالعه که در مجله Neurology؛ مجله پزشکی آکادمی عصب‌شناسی آمریکا منتشر شده، محققان هلندی اطلاعات پزشکی ۳ هزار و ۶۰۰ شرکت‌کننده بدون زوال عقل را که بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ تحت اشعه ایکس قرار گرفتند، تا سلامت استخوان‌هایشان را ارزیابی کنند، بررسی کردند.
برخی از یافته‌ها عبارت بودند از:
در طی ۱۱ سال، ۶۸۸ نفر (۱۹ درصد) به زوال عقل مبتلا شدند.
از هزار و ۲۱۱ نفر با کمترین تراکم استخوان، ۹۰ نفر در طی ۱۰ سال دچار زوال عقل شدند.
از هزار و ۲۱۱ نفر با بالاترین تراکم استخوان، ۵۷ نفر در طی ۱۰ سال دچار زوال عقل شدند.
پس از تنظیم سن، جنس، تحصیلات، سایر بیماری‌ها و سابقه خانوادگی زوال عقل، محققان گزارش کردند که احتمال ابتلا به زوال عقل در افرادی که تراکم استخوان کمتری دارند، ۴۲ درصد بیشتر از افراد با تراکم استخوان بالاتر است. این مطالعه همچنین نشان داد که کاهش تراکم استخوان بخصوص در گردن فمور – استخوانی که از ران به لگن می‌رود – با افزایش خطر زوال عقل مرتبط است.
بنا به تاکید محققان، تراکم استخوان پایین، بیشترین افزایش خطر ابتلا به زوال عقل را در مردان دارد و نه زنان.
اما چگونه تراکم استخوان بر سلامت مغز تأثیر می‌گذارد؟
دانشمندان این گونه توضیح می‌دهند که سلامت استخوان و مغز هر دو به یک تعامل پیچیده بین عوامل هورمونی، تغذیه‌ای، ژنتیکی و سایر عوامل خارجی و محیطی بستگی دارد. همچنین کم‌بودن تراکم استخوان و زوال عقل می‌تواند تحت تأثیر رژیم غذایی و ورزش باشد.
برای بهبود وضعیت استخوان‌ها بعد از ۵۰ سالگی، اولویت قراردادن پروتئین حیوانی/گیاهی با کیفیت بالا، اسیدهای چرب غیراشباع، میوه‌ها و سبزیجات سرشار از پتاسیم، فیبر و غذاهای سرشار از کلسیم و ویتامین D ضروری است. همچنین تمرینات وزنه‌برداری و مقاومتی به‌طور منظم نیز برای قوی و سالم نگه‌داشتن استخوان‌ها با افزایش سن لازم است.
چرا در بهار مدام احساس خستگی می‌کنیم؟
اولین روزهای گرم سال برای بسیاری از افراد منجر به خستگی و مشکلات گردش خون، نوسانات خلقی، سردرد، عدم تمرکز، تحریک‌پذیری یا بی‌خوابی میشود. پدیده “خستگی بهاری” در واقع یک فرآیند پزشکی قابل توضیح است و زمینه بیولوژیکی دارد.
به‌نوشته نشریه آلمانی Stern؛ تغییر فصول بر تولید محرک بیداری به‌نام سروتونین و هورمون خواب یعنی ملاتونین تأثیر می‌گذارد. افزایش قرارگرفتن در معرض نور خورشید در فصل بهار باعث افزایش تولید سروتونین میشود. درعین‌حال، هورمون ملاتونین که مسئول خواب است، همچنان فعال است. اثر متقابل دو ماده پیام‌رسان، تحت عنوان نبرد هورمون‌ها، بدن را خسته میکند. بنابراین خستگی بهاری واقعا وجود دارد.
پس از اینکه بدن به تغییر فصل عادت کرد، خستگی بهاری خود‌به‌خود بعد از دو تا چهار هفته فروکش میکند.
علاوه بر نقش هورمون‌ها، در حالی که رگ‌های خونی در هوای سرد منقبض می‌شوند تا گرمای کمتری را از دست بدهند، با افزایش دما کمی گشاد می‌شوند. این امر باعث میشود فشار خون کمی پایین بیاید و باعث خستگی یا مشکلات گردش خون شود. افرادی که از قبل فشار خون پایینی دارند، بیشتر از خستگی در فصل بهار شکایت می‌کنند.
اما چه چیزی به رفع خستگی بهاری کمک میکند؟
قرار گرفتن در معرض نور
نور بهترین درمان است. زیرا تولید سروتونین و ویتامین D را افزایش می‌دهد و تولید هورمون خواب ملاتونین را در طول روز متوقف میکند. بنابراین کارشناسان توصیه می‌کنند تا حد امکان در فصل بهار، ورزش در فضای باز انجام شود. از آنجایی که بدن برای تولید سروتونین بیشتر مجبور به جذب نور خورشید از طریق شبکیه چشم است، متخصصان توصیه می‌کنند که به‌طور مداوم از عینک آفتابی استفاده نکنید. علاوه‌بر‌این، چرت بعد‌از‌ظهر همیشه مفید نیست، زیرا در این صورت ملاتونین بیشتری دوباره تولید میشود.
نوشیدن قهوه
نوشیدن قهوه اگرچه به بیدار ماندن و رفع خستگی کمک میکند، اما نباید زیاده‌روی کنید، زیرا کافئین در مقادیر زیاد می‌تواند منجر به حالت تهوع و افزایش ضربان قلب شود. اگر قهوه دوست دارید، می‌توانید سه تا چهار فنجان در طول روز بنوشید. طبق گفته سازمان ایمنی غذای اروپا (EFSA)، این دوز برای بزرگسالان سالم، بی‌خطر است.
نوشیدن آب
نوشیدن مقادیر کافی آب، راهی مناسب برای جلوگیری از سردرد و خستگی است. طبق گفته انجمن تغذیه آلمان (DGE)، رساندن حدود ۱.۵ لیتر مایعات به بدن در روز ایده‌آل است. این میزان معادل حدود شش لیوان آب است.
گوش‌دادن به ساعت بدن
هر فرد بزرگسال به‌طور متوسط به ۷ تا ۸ ساعت خواب شبانه نیاز دارد. با‌این‌حال، اینکه چه کسی به چه مقدار خواب نیاز دارد، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر در طی روز احساس خستگی و فرسودگی می‌کنید، باید مطمئن شوید که شب گذشته خواب کافی داشته‌اید یا نه.
انتخاب درست غذا
برخی از انواع میوه‌ها و سبزیجات به تولید سروتونین در بدن کمک کرده و در رفع خستگی و عدم تمرکز موثر هستند. غذاهایی که به‌طور طبیعی سروتونین را افزایش می‌دهد، عبارتند از: گوشت مرغ یا بوقلمون، ماهی، سویا، محصولات لبنی، آجیل و دانه‌ها.
لزوم غربالگری همه افراد بالای ۳۵ سال برای تشخیص دیابت
نویسندگان یک مطالعه جدید می‌گویند غربالگری همه بزرگسالان ۳۵ تا ۷۰ ساله، صرف‌نظر از وزن و وضعیت سلامت آنها، امری اجتناب‌ناپذیر است.
به‌نوشته نشریه پزشکی Healthline؛ تقریبا نیمی از جمعیت بزرگسال ایالات متحده در معرض دیابت نوع ۲ یا پیش دیابت هستند. این بر اساس آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا است. پیش‌دیابت وضعیتی است که در آن سطوح گلوکز (قند) خون بالاتر از حد طبیعی است، اما آنقدر بالا نیست که فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ تشخیص داده شود.
افراد مبتلا به پیش‌دیابت در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲، بیماری قلبی و سکته مغزی هستند.
علاوه بر خطر بیماری قلبی و سکته مغزی، افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نیز در معرض خطر از دست‌دادن بینایی و بیماری کلیوی هستند، به‌خصوص زمانی که قند خون آنها کنترل نشده باشد.
داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۸۰ درصد بزرگسالان مبتلا به پیش‌دیابت نمی‌دانند که به این بیماری مبتلا هستند و تقریباً یک‌چهارم موارد دیابت، تشخیص داده نشده است.
برای مطالعه جدید، که ۲۴ مارس در مجله آمریکایی Preventive Medicine منتشر شد، محققان دانشکده پزشکی فاینبرگ دانشگاه نورث وسترن با بررسی داده‌های ملی سلامت و تغذیه (NHANES) دریافتند که کاهش سن غربالگری دیابت از ۴۰ سال به ۳۵ سال، منجر به شناسایی بیشتر مبتلایان به پیش‌دیابت یا دیابت میشود.
دکتر پویا شفیع‌پور، پزشک خانواده در مرکز بهداشت پراویدنس سنت جان در سانتا مونیکای کالیفرنیا نیز تاکید میکند بسیاری از افراد با شاخص توده بدنی کم نیز در معرض این بیماری هستند.
به‌گفته او، این افراد لزوما اضافه‌وزن یا چاقی ندارند، اما دارای ذخایر چربی هستند که می‌تواند بر سلامت آنها تأثیر بگذارد. این افراد ممکن است در معرض خطر دیابت، پیش‌دیابت، کبد چرب و مقاومت به انسولین قرار داشته باشند. بنابراین غربالگری تمام افراد از سن ۳۵ سالگی می‌تواند به تشخیص موارد بیشتر زودتر، زمانی که درمان آسان‌تر است، کمک کند.
در مرحله پیش‌دیابت، پزشکان می‌توانند افراد را در مورد راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ راهنمایی کنند، مانند ایجاد تغییرات در رژیم غذایی، ورزش بیشتر، بهبود خواب و کاهش استرس.
